چرا فرزندم دروغ می گوید؟

چرا فرزندم دروغ می گوید؟ این سؤال دغدغه همه والدین بخصوص مادرهاست. من میخوام توی این مقاله به عنوان مادر دو فرزند 9 و 14 ساله، تجربیات و مطالعات و مشاوره هایی که گرفتم رو باهاتون به اشتراک بذارم.

اولین چیزی که از مشاوره ها شنیدم و کمی خیالم رو راحت کرد این بود که «کودکان در هر سنی دروغ می گویند.» اما مسئله اینجاست که وقتی از بچه هامون دروغ میشنویم، به خودمون رجوع می کنیم و میگیم نکنه برنامه تربیتی درستی برای بچه مون نداشتیم.

هیچ کدوم از ما دوست نداریم از بچه ها دروغ بشنویم و البته که این موضوع ناراحت کننده است؛ اما من فکر می کنم دونستن دلایل دروغ گفتن بچه ها، می تونه راهکاری برای توقف این رفتار باشه.

پیشنهاد می کنم برای افزایش سلامت روان کودکان دبستانی، روی لینک کلیک کرده و مطالب مفیدی در این باره مطالعه کنید.

چرا بچم دروغ میگه؟

در واقع دروغ گفتن برای رشد فکری و شخصیتی فرزندانمون یه امر طبیعیه، اگرچه یه رفتار مشکل ساز هم هست.

از دیدگاه روانشناسانه و در تئوری ذهن، بچه ها با شنیدن و گفتن دروغ درک می کنن که افراد مختلف حالات ذهنی متفاوتی دارن که می تونه با واقعیت متفاوت باشه.

جالبه بدونید کودکان تنها زمانی میتونن دروغ رو بفهمن و دروغ های قانع کننده ای بگن که از وضعیت ذهنی خودشون آگاه باشن.

جالب نیست؟!!

شگفت انگیزتر از اون اینه که برای موفقیت در گفتن یه دروغ، دروغگو باید به این فکر کنه که در چه محیطیه و چه دروغی به چه کسی یا کسانی میگه. این کار باعث میشه ذهنش رشد پیدا کنه و موقعیت های اجتماعی رو تحلیل و تفسیر کنه.

به همین دلیله که روانشناس ها معتقدن که گاهی دروغ گفتن برای توسعه مهارت های جدید برای رشد کودک چیز خوبیه.

دروغ گفتن در همه فرهنگ ها وجود داره. به طور کلی از سنین پایین و در سال های پیش دبستانی ظاهر میشه و با افزایش سن به سرعت توسعه پیدا میکنه.

7 دلیل دروغگویی فرزندان

کودکان به دلایل مختلف دروغ می گن. با من همراه باشید تا 7 مورد از رایج ترین اون ها رو با هم بررسی کنیم.

1. دروغگویی فرزندان برای سرپوش گذاشتن

دروغ های پنهانی که برای جلوگیری از تنبیه شدن گفته میشه، به شکلی سرپوش گذاشتن روی یک کار اشتباه محسوب میشه. رفتار عمدی دروغگویی در کودکان تا حدی تحت تأثیر نحوه درک اون ها از پیامدهای منفی ناشی از افشای حقیقت در مقابل پیامدهای مثبت بیان حقیقته.

منظورم اینه که بچه ها درکی از حس خوب گفتن حقیقت ندارن و اون احساس ترس از تنبیه شدنه که بیشتر غالبه. در نتیجه احتمال دروغ گفتن در کودکانی که انتظار تنبیه سختی مثل کتک خوردن دارن؛ بیشتره.

2. دروغ گفتن بچه ها برای کشف احتمالات

وقتی بچه ها سعی می کنن بفهمن طرف دیگه حقیقت چیه، دروغ های اکتشافی میگن. کودکان ممکنه از روی کنجکاوی یا برای سرگرمی این دروغ ها رو بگن و بیشتر عکس العمل شنونده براشون مهمه.

در این مواقع رفتار هوشمندانه میتونه از گفتن دروغ بعدی جلوگیری کنه.

3. دروغ گفتن برای بزرگ نمایی

دروغ‌ های بزرگ یا لاف زدن برای دستیابی به موقعیتی بالاتر یا حفظ عزت نفسشونه، برای همین هم درباره موفقیت خودشون مبالغه می‌کنن. برای مثال، بچه‌ ها ممکنه به دروغ ادعا کنن که جایزه ‌ای بردن یا در مورد بخصوصی تشویق شدن.

4. برای جلب توجه

دروغ های آشکار، دروغ های جلب توجه هستن. وقتی کودکان دروغ های آشکار میگن، میدونن که مورد توجه قرار خواهند گرفت چون دیگران حقیقت رو میدونن. این دلیل دروغ گفتن هم راه حلش دست خود ماست و بسته به رفتار هوشمندانه ما، میتونه به راحتی کنترل بشه.

5. تخیل را با واقعیت اشتباه می گیرند

دروغ عمدی زمانیه که کودک عمداً به قصد جلب توجه به دیگران دروغ میگه. اما گاهی اوقات بچه ها فانتزی ها رو با زندگی واقعی اشتباه میگیرن و ناآگاهانه درباره بعضی مسائل دروغ میکن.

بنابراین وقتی بچه‌ های کوچک تر در مورد چیزی دروغ میگن، بهتره اول تشخیص بدیم که آیا در مورد خیال ‌پردازی ‌ها گیج شدن و سردرگم هستن یا سعی در پنهان کردن حقیقت دارن.

معمولاً این دروغ ها قسمتی از واقعیت هستن و گاهی قابل باور. دروغ های فانتزی در مورد مسائلی هستن که کودک آرزو داره اتفاق بیفته و در خیال پردازی هاش به قدری بهشون پرداخته که بهشون باور داره.

6. بچه ها دروغ می گویند تا مؤدب باشند

از وقتی بچه ها کمی به رشد ذهنی میرسن، بهشون یاد داده میشه که دروغ نگن. اما در موقعیت‌ های اجتماعی خاص، به طور ضمنی یا صریح به اون ها آموزش داده میشه که نباید حقیقت صریح رو بیان کنن.

دروغ های سفید یا به اصطلاح خودمونی دروغ های مصلحتی، در بعضی از موقعیت که ممکنه گفتن حقیقت حمل بر بی ادبی بشه؛ متأسفانه بین بزرگ ترها هم رایجه.

به عنوان مثال، وقتی که کودکان هدایای ناخواسته دریافت میکنن، با تظاهر به دوست داشتن اون هدیه، به بزرگ تر ها دروغ میگن.

کودکان 3 ساله هم میتونن دروغ های سفید بگن تا به احساسات دیگران آسیب نرساونن. مثلاً اگر کودکی فکر کنه که اعتراف به اشتباه، والدینش رو از او ناامید میکنه، ممکنه برای پنهان کردن حقیقت دروغ بگن.

7. دروغگویی فرزندان برای محافظت از دیگران

این دروغ ها معمولاً برای محافظت از دیگران مثل والدین گفته میشه. در این نوع دروغ ها کودک سعی میکنه از والدینش محافظت کنه. ممکنه والدین صریحاً از اون ها خواسته باشن و یا بچه ها توی شرایطی قرار داده بشن که خودشون برای محافظت از والدینشون دروغ بگن.

دروغ گفتن در بین کودکان چقدر رایج است؟

برای مطالعه آمار دروغگویی در فرزندان و اینکه دروغگویی در رفتار بچه ها چقدر رواج داره؛ محققان آزمایشی به نام آزمایش پارادایم مقاومت در برابر وسوسه انجام دادن.

توی این آزمایش، محققان به صراحت از بچه ها میخوان که وقتی تنها هستن، به اسباب ‌بازی نگاه نکنن و با اون بازی نکنن. طبیعیه که اکثر کودکان به دلیل کنجکاوی و دشواری در مقاومت در برابر وسوسه، قادر به اطاعت از دستورات محققان نیستن.

بعد از مدتی محقق به اتاق برمیگرده و از کودک میپرسه که آیا اسباب بازی رو دیده یا با اون بازی کرده یا نه. محققان به این نتیجه رسیدن که با افزایش سن، دروغگویی افزایش پیدا میکنه.

نتیجه خیلی جالب بود!

حدود یک سوم از کودکان 3 ساله و بیش از نیمی از کودکان 4 تا 7 ساله دروغ گفتن. و این یعنی بچه ها هرچقدر بزرگ تر میشن، بیشتر با ماهیت دروغ آشنا میشن و از دنیای صادقانه شون فاصله میگیرن.

این مطلب هم برای والدین جالب بود: چرا پسرم دزدی میکنه؟

5 راهکار مقابله با دروغگویی فرزندان

ما در جامعه دوست داریم این طور فکر کنیم که دیگران با ما صادق هستن و دروغی از کسی نمیشنویم. در واقع دروغ شنیدن باعث میشه احساس دلسردی کنیم چراکه میتونه عواقب منفی برای روابط داشته باشه. همچنین میتونه پایه های شخصیت اخلاقی فرزندانمون رو از بین ببره.

چیزی که باعث نگرانی میشه اینه که پنهان کردن دروغ ممکنه یکی از اولین نشانه های رفتارهای ضد اجتماعی یا بزهکارانه در آینده بچه ها باشه.

مطمئناً این چیزی نیست که بشه یک شبه تغییرش داد اما والدین میتونن مراحل زیر رو، برای جلوگیری از دروغ گفتن یا تکرار یک دروغ، امتحان کنن.

1. تشخیص نوع دروغ برای جلوگیری از دروغگویی فرزندان

اگر با بچه های کوچکتر سر و کار دارید، اولین قدم اینه که بفهمید آیا اون ها میتونن تفاوت بین واقعیت و تخیل رو تشخیص بدن. بچه ها ممکنه به سادگی در مورد این که افکار آرزویی اون ها برخلاف چیزی که در واقعیت اتفاق میفته، گیج بشن.

2. اظهار باخبری از دروغ

هنگامی که متوجه یک دروغ واقعی شدید، با آرامش به کودکتون بگید که از اون خبر دارید. درگیر جنگ قدرت با بچه ها بر سر این موضوع نشید. از لحن یا زبان اتهامی خودداری کنید. هنگامی که از لحن تنفر آمیز استفاده می کنید، کودکان تمایل دارن حرفی که از جانب شما میشنون رو نادیده بگیرن.

اگر کار اشتباهی انجام دادن، از اون ها بخواید اون رو درست کنن. این کارمیتونه یک عذرخواهی، یک تکلیف یا درست کردن یه خرابکاری باشه. به اون ها فرصتی دوباره بدید تا کار درست رو انجام بدن.

3. بچه دروغگو را تنبیه نکنید

ممکنه از این حرف تعجب کنید. بخصوص که در تمام دنیا از تنبیه برای برای کار اشتباه استفاده می شود. اینکه اگر اشتباه کنید، مجازات میشید؛ منطقی به نظر میرسه. اما میخوام این سؤال رو از شما بپرسم که آیا نظام حقوقی ما در جلوگیری از جرم موفق بوده؟

اجتناب از تنبیه یک انگیزه بیرونیه و میل به انجام اون چیزی که درسته یک انگیزه درونی. انگیزه بیرونی نمیتونه نتایجی مشابه با انگیزه‌ های درونی ایجاد کنه.

در آزمایش مقاومت در برابر وسوسه، کودکانی که در یک محیط تنبیهی رشد کرده بودن، بیشتر از کسانی که از یک محیط غیر تنبیهی اومده بودن، دروغ گفتن.

نکته مهم دیگه اینه که هیچ آدم عاقلی، خودش رو در معرض مجازات و تنبیه قرار نمیده. پس طبیعیه که اگر کودکی فکر کنه به خاطر گفتن حقیقت تنبیه میشه, دروغ بگه؛ چراکه این طبیعت انسانه که از خودش محافظت کنه.

بنابراین، اگر نمیخواید فرزندتون بهتون دروغ بگه و دلتون میخواد انگیزه درونی در وجودش برای گفتن حقیقت ایجاد بشه، پیشنهاد میکنم استفاده از تنبیه رو متوقف کنید.

منظور من اصلاً این نیست که اشتباهاتشون رو نادیده بگیرید. همونطور که گفته شد، باید بهشون رسیدگی کنید و فرصت بدید تا اشتباهات رو درست کنن.

4. آموزش ارزش های اخلاقی

ارزیابی اخلاقی بچه ها از دروغ، با دروغ گفتن اون ها مرتبطه. کسانی که برای حقیقت ارزش قائل هستن و کمتر دروغ میگن، انگیزه درونی ببشتری برای گفتن حقیقت دارن.

جنبه های مثبت رفتار صادقانه رو به بچه ها آموزش بدید. حتی اگر اشتباهی مرتکب شده باشید، گفتن حقیقت حس خوبی به شما میده زیرا کار درست رو انجام دادید. وقتی شما مسئولیت می پذیرید و پنهان کاری نمی کنید؛ مطمئن باشید تأثیرش رو در رفتار بچه هاتون می بینید.

از طرف دیگه، رفتار غیرصادقانه باعث میشه که احساس بدی داشته باشید، چون دارید کسی رو فریب میدید. این کار میتونه مشکلاتی ایجاد کنه و یا به دیگران آسیب برسونه. همه ما میدونیم که گفتن دروغ میتونه بعداً برای پوشوندن اولین دروغ منجر به دروغگویی های بیشتر بشه.

5. بابت دروغی که گفتید عذرخواهی کنید

ما هم به عنوان بزرگ تر نباید فقط از مزایای راست گفتن بگیم! می دونید چی میخوام بگم؟ منظورم اینه که به عمل کار برآید به سخنرانی نیست. باید خودمون راست گو باشیم.

علاوه بر اون باید در صورتی که دروغی گفتیم بابتش عذرخواهی کنیم. اظهار شرمدگی از دروغ گفتن باعث میشه قبح این کار سرجای خودش باشه. البته که هیچ بچه ای و هیچ آدمی دوست نداره توی پوزیشن شرمندگی باشه.

خیلی از رفتارهای کودکان به دلیل استرس است. شاید مطالعه این مطلب به شما کمک کند: علت دندان قروچه کودکان در خواب

چگونه با دروغگویی کودک کنار بیاییم؟

بر اساس تحقیقات، بیشتر بزرگ ترها به دروغ گفتن به فرزندانشون اعتراف می کنن. اون ها ممکنه به بچه ها دروغ بگن تا رفتارشون رو کنترل کنن، از اون ها درخواست همکاری در کاری رو داشته باشن یا بخوان احساساتشون رو کنترل کنن.

گاهی اوقات هم ممکنه والدین دروغ بگن چون دروغ گفتن از ارائه یک توضیح دقیق اما دشوار، ساده تره.

الگوبرداری و تقلید دو روشی هستن که کودکان از طریق اون ها یاد می گیرن. بچه ها میتونن با تماشای دروغگویی والدینشون، دروغگویی رو یاد بگیرن یا تقویت کنن.

این موضوع رو بارها شنیدیم و حتی تجربه کردیم، بچه ها اون چیزی میشن که خودمون هستیم و رفتار می کنیم؛ نه چیزی که زبونی ازشون میخوایم که باشن.

بچه ها یاد میگیرن که چه نوع رفتاری از والدینشون قابل قبوله. بنابراین باید الگوی خوبی برای اون ها باشیم و از طریق رفتارمون، راست گویی رو بهشون آموزش بدیم.

اغلب اوقات، توضیح دادن حقیقت به زمان و تلاش بیشتری نیاز داره. بچه ها در خانواده هایی که دروغ گفتن بزرگسالان در اون پذیرفته شده است، به مرور به این تنیجه میرسن که دروغ گفتن یک رفتار عادیه.

تفاوت بین دروغ ضد اجتماعی و دروغ مصلحتی یا سفید

همه دروغ ها بد نیستن! آدم بزرگ ها همیشه دروغ های سفید میگن. فرزندانمون ممکنه از این که چرا یک چیز رو بهشون یاد میدیم در حالی که چیز دیگه ای رو انجام میدیم، گیج بشن.

دروغ های ضداجتماعی با انگیزه علاقه شخصی ایجاد میشن و هدف اون ها صدمه زدن به دیگران، به دست آوردن منافع شخصی یا اجتناب از مجازاته.

اما دروغ های مصلحتی یا سفید، شکل رایجی از دروغه که بزرگ ترها در زندگی روزمره برای حفظ روابط اجتماعی میگن. این دروغ ها به دیگران آسیب نمیرسونه.

ما باید تفاوت این دو رو به کودکانمون بیاموزیم تا بتونن به شیوه ای مناسب و مؤثر از نظر اجتماعی دروغ بگن.

دروغگویی و پرخاشگری کودکان تا حدی واکنشی طبیعی است. برای اطلاعات بیشتر راجع به اینکه چرا دخترم پرخاشگره؟ روی لینک کلیک کنید.

از کودک دروغگو قول بگیرید

بر اساس یک مطالعه، زمانی که محققان در مورد تفاوت بین دروغ و حقیقت با بچه ها صحبت کردن و سپس از اون ها خواستن که قول بدن حقیقت رو بگن، دروغگویی به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرد.

دنیای بچگی به قول و قرارها پایبند تره و وقتی از بچه ها بخوایم که قول بدن دیگه دروغ نگن، حواسشون به قولشون هست و معمولاً با کمی مکث تصمیم میگیرن که حقیقت رو بگن.

چرا پسرم دروغ می گوید؟

اینکه چرا پسرم دروغ می گوید؟ یا چرا دخترم دروغ می گوید؟ سؤالیه که برای همه مادر پدرها پیش میاد. اول باید اینو بگم که دروغ گفتن ربطی به دختر و پسر نداره و جنسیت تأثیر چندانی روی دروغگویی بچه ها نداره.

ممکنه پسر بچه ها به خاطر شیطنت بیشتر و خرابکاری های بیشتر، و در راستای اون ترس از تنبیه، بیشتر دروغ بگن که البته این فقط یه فرضیه ست.

ما می تونیم از سنین پایین، حس خوب راستگویی رو به بچه هامون یاد بدیم. انتخاب بین مجازات و عدم مجازات اهمیت بسیار عمیق تری نسبت به دروغ گفتن یا نگفتن داره.

تفاوت دروغ نگفتن به خاطر ترس از تنبیه یا دروغ نگفتن به خاطر لذت راستگویی، مثل تربیت بچه ایه که تلاش میکنه کار درست رو انجام بده، با کسی که فقط سعی میکنه از دردسر دور بمونه و گرفتار نشه.

برای مطالعه یک منبع خارجی می توانید اینجا کلیک کنید.

با کودکی که دروغ می گوید چگونه رفتار می کنید؟

این مسئله مهمه که با بچه دروغگو چطور رفتار بشه چون میتونه باعث اصلاحش بشه و یا به دروغگویی بیشتر منجر بشه. بنابراین هوشمندانه عمل کنید و از تنبیه خودداری کنید.

چه چیزی باعث می شود کودک دروغ بگوید؟

اجتناب از عواقب یا تنبیه، همونطور که گفته شد؛ بچه ها ممکنه برای رهایی از عواقب و یا اجتناب از گرفتار شدن، دروغ بگن. اگر گفتن حقیقت هیچ فایده ای نداشته باشه و پیامد اون به همان اندازه شدید باشه، ممکنه کودکان دروغ گفتن رو یاد بگیرن تا از مواجهه با پیامد های اون جلوگیری کنن.

چه ضربه ای باعث دروغگویی می شود؟

در برخی موارد، دروغ ‌گویی پاتولوژیک میتونه ناشی از آسیب‌ های دوران کودکی، مثل بی ‌توجهی یا سوء استفاده باشه. افرادی که در کودکی نیازهاشون برآورده نشده، ممکنه با دروغ گفتن،سعی کنن تا توجهی رو که میل دارن، به دست بیارن.

چگونه یک کودک 12 ساله را به خاطر دروغ گفتن تنبیه کنیم؟

وقتی فرزندتان در یک دروغ گیر افتاد نباید تنبیهش کنید. این کار میتونه منجر به دروغ های جدی تر بشه. در عوض، آروم بمونید و به اون ها توضیح بدید که چرا دروغ گفتن اشتباهه.

روانشناسی دروغ گفتن چیست؟

چرا دروغ می گوییم؟ دروغ گفتن به فرد این امکان رو میده که با دستکاری موقعیت، بتونیم روی اون کنترل داشته باشیم. این یک مکانیسم دفاعیه که به ظاهر فرد رو از آسیب پذیری دور نگه میداره و باعث میشه خود واقعیشون از بقیه پنهان بمونه.

آیا دروغ گفتن برای کودکان 5 ساله طبیعی است؟

در این سن، بیشتر دروغ ها ناشی از فراموشیه. کودکان مهدکودک خاطرات کوتاهی دارن، بنابراین کودک شما احتمالاً وقتی با گرفتن اسباب بازی همکلاسیش داد و قال میکنه؛ در واقع سعی نمیکنه حیله ‌گر و دروغگو باشه و بعداً وقتی از اون در مورد ماجرا سؤال می‌پرسید، هر اشتباهی رو انکار میکنه چون ممکنه به سادگی هیچ خاطره ای از بردن اسباب بازی نداشته باشه.

دوست دارم در آخر به این موضوع اشاره کنم که بهترین کار برای مقابله با دروغگویی بچه ها، مطالعه زیاد، صبر و آرامش و در نهایت در صورت لزوم، کمک گرفتن از یک مشاوره ست.

همراه خوب مجله خانه امن بمانید.

لحظه هاتون پر از زندگی…